Naturalna Medycyna

Naturalna Medycyna nr.8/2003

Warto wiedzieć
Lekarze, przyzwyczajeni do stosowania tabletek w każdej chorobie, zbyt rzadko wykorzystują do celów leczniczych prąd stały lub prąd zmienny o różnej częstotliwości. Tymczasem ryby gromadzące ładunek elektryczny były znane i stosowane leczniczo już w starożytności, a elektrolecznictwo, jako jedną z metod fizykoterapii, stosuje się od ponad 100 lat. Jaki wpływ na organizm może mieć prąd elektryczny? Jak wiadomo, uderzenie pioruna może zabić, przypadkowe dotknięcie niesprawnego domowego urządzenia pod prądem powoduje nieprzyjemny szok. Jednak w terapiach stosuje się znacznie mniejsze natężenia i napięcia, zabieg odbywa się pod kontrolą wykwalifikowanego fizykoterapeuty. Nie ma mowy o narażeniu pacjenta na niebezpieczeństwo. Obserwowano natomiast wiele pozytywnych skutków elektroterapii. Ciekawe są mechanizmy jej działania, a sprawy te są obecnie przedmiotem licznych badań naukowych.

Jak działa?
Organizm człowieka składa się głównie z wody, tłuszczów i białek, ale poszczególne tkanki bardzo różnią się zawartością wody i rozpuszczonych w niej elektrolitów. Bardzo różnie też przewodzą prąd elektryczny. Przepuszczając stały prąd można zmierzyć opór elektryczny skóry, mięśni, płynów ustrojowych i na tej podstawie przewidzieć drogi, którymi popłynie prąd. Będą to miejsca o najmniejszym oporze, a więc naczynia limfatyczne, krwionośne, przewody gruczołów potowych itp. Przepływowi prądu towarzyszą przesunięcia jonów, a więc polaryzacja tkanek i związane z tym zjawiska elektrochemiczne, elektrokinetyczne oraz efekty termiczne. Ilość ciepła, wydzielonego w wyniku przepływu prądu jest niewielka, ale uczucie ciepła, którego doświadcza pacjent powstaje skutkiem rozszerzenia naczyń krwionośnych i lepszego ukrwienia tkanek. Następuje zmiana pobudliwości mięśni i tkanki nerwowej, ale efekt zależy od polaryzacji biegunów. Wiadomo, że przyłożenie bieguna dodatniego działa przeciwbólowo, natomiast przyłożenie ujemnego pobudza tkankę nerwową. Jeśli włożyć elektrody do wodnego roztworu soli kuchennej to pod wpływem prądu obserwuje się proces elektrolizy: jony sodu gromadzą się przy katodzie, jony chloru przy anodzie; wskutek wtórnych reakcji przy elektrodach powstają jony H + i OH-, a jako końcowe produkty wydzielają się gazy, wodór i tlen. Przykładając odpowiednią elektrodę do tkanki można wykorzystać powstający wokół niej kwas lub zasadę do niszczenia chorobowych zmian poprzez koagulację białek. Zjawiska te wykorzystuje się np. w zabiegach galwanizacji.

Kąpiele elektryczno-wodne
W roztworze przewodzącym prąd można zanurzyć całe ciało (lub tylko ręce i nogi) i zastosować „kąpiel elektryczno-wodną". Najczęściej kąpiele takie odbywają się w roztworze soli kuchennej o temperaturze ciała, a więc 35-38 C, a elektroda jest umieszczona w plastikowej wanience. Źródłem prądu jest odpowiednia aparatura umożliwiająca przyłożenie dodatniego lub ujemnego bieguna do elektrody w wanience a obwód zamyka ciało pacjenta. Działanie takiego urządzenia zależy od kierunku prądu i jego parametrów, są one dobierane przez producenta. Najlepiej korzystać z takich zabiegów w sanatorium czy w gabinecie z fachowym personelem i po zasięgnięciu opinii znającego nasz organizm lekarza. Przy stosowaniu kąpieli trzeba rygorystycznie przestrzegać wymogów bezpieczeństwa. Wskazania kiedy warto stosować kąpiele elektryczno-wodne? Pozytywne efekty obserwowano przy nerwobólach, zapaleniach nerwów, zwyrodnieniowej chorobie stawów, zaburzeniach ukrwienia stóp. Przeciwwskazania obejmują zbyt wysokie jak i zbyt niskie ciśnienie i jego wahania oraz stany gorączkowe.

Nowości
Miniaturyzacja elektroniki sprawiła, że ostatnio zyskują popularność urządzenia, w których takim kąpielom poddaje się np. tylko nogi. Niewielkie rozmiary wanienki do której dodaje się trochę soli kuchennej i prostota obsługa urządzenia zachęcają do użytku w warunkach „prawie domowych". Badania bakteriologiczne wody przed i po zabiegu z zanurzonymi w niej stopami pokazały, że przepuszczanie prądu działa bakteriobójczo. Osad na dnie wanienki to głównie flora bakteryjna stóp. Natomiast analiza chemiczna wody po zabiegu wykazała obecność fosforanów, azotanów, szczawianów i jonów amonowych, co może świadczyć o wydzielaniu się ich z organizmu w trakcie kąpieli. Wydaje się, że mimo prostoty takich urządzeń warto przed ich stosowaniem zasięgnąć opinii lekarza i ewentualnie skontrolować poziom elektrolitów w organizmie.

prof. dr hab. Iwona Wawer